سولفونیک اسید دستهای از ترکیبات آلی گوگرد است که فرمول کلی آن به صورت RS(=O)2–OH است که در آن R نشان دهنده یک گروه آلکیل یا آریل است.
اسید سولفونیک با فرمول شیمیایی C۶H۷NO۳S و شکل ظاهری مایع قهوهای رنگ دارای دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی میباشد.
نکتهی قابل توجه این است که اسیدهای کربوکسیلیک اسیدهای ضعیفی هستند درحالی که اسید سولفونیکها اسیدهایی قوی میباشند.
از آنجایی که اسید سولفونیک بسیار اسیدی است، عموما به صورت نمک وجود دارند و بنابراین در آب کاملا محلول هستند.
نامهای دیگر اسید سولفونیک:
- سولفانيليک اسيد،
- پي – آمينو بنزن سولفونيک اسيد،
- پي آمينو فنيل سولفونيک اسيد،
- ۴ آمينو بنزن سولفونيک اسيد،
- آنيلين پي سولفونيک اسيد،
- آنيلين ۴ سولفونيک اسيد،
- LABS
ویژگیهای این محصول:
این محصول قابلیت استفاده در محیط های اسیدی را دارا می باشد.
فرمول عمومی این اسید HSO3R که R میتواند متان یا بنزن و … باشد.
اسید سولفونیک محلول در آب، غیر فرار و جاذب رطوبت است که به عنوان عوامل امولسیون کننده، مواد افزودنی و روغن های روان کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
Linear Alkyl Benzen Sulphonic Acid نام علمی این اسید است که به اختصار آن را LABSA می نامند.
از ویژگی های ظاهری این ماده می توان به ویسکوزیته ی بسیار بالای آن اشاره نمود که تقریباً مانند عسل ویسکوز می باشد.
رنگ آن از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره تغییر می کند.
اگر مقدار LABS در آن زیاد باشد قهوه ای سوخته و یا حتی سیاه خواهد بود که از مرغوبیت کمتری برخوردار است و قهوه ای خیلی روشن نیز به دلیل وجود ناخالصی های نامتعارف مطلوب نمی باشد.
بوی آن بسیار کم بوده ولی در عین کم بودن بو نامطلوب می باشد.
اگر بوی شدیدی از اسید به مشام برسد دال بر نامرغوب بودن آن است.
کاربردهای سولفونیک اسید:
نمک سدیم آن، به عنوان سورفکتانت آنیونی در اکثر شویندههای خانگی نظیر مایعات ظرفشویی و پودرهای لباسشویی کاربرد دارد.
درصنایع رنگ سازی: اکثر رنگهای قابل شستشو بر پایهی اسید سولفونیک هستند و یا در ترکیبشان گروه فعال سولفونیل دارند.
اسید سولفونیک به عنوان کاتالیزور نیز استفاده میشود.
(سادهترین مثال ها در این زمینه متان سولفونیک اسید، CH۳SO۲OH و تولوئن سولفونیک اسید هستند که به طور مرتب در شیمی آلی به عنوان اسیدهای لیپوفیل (محلول در حلالهای آلی) استفاده میشوند.)
اسید سولفونیک در صنایع داروسازی برای تولید داروهای سولفا که یک دسته از ضد باکتریها هستند کاربرد دارد.
اسید متان سولفونیک به عنوان الکترولیت در باتریهای جریان روی و سریمو همچنین باتریهای اسیدی استفاده میشود.
اسید سولفونیک، یک سورفکتانت است؛ به این معنا که می توان به عنوان یک عامل حذف آلودگی ها و چربی ها از سطوح مختلف استفاده شود.
با توجه به موارد فوق، اسید سولفونیک یک ترکیب بسیار مهم و مناسب برای تولید و تهیه انواع مواد شوینده، پودرها و مایعات بهداشتی و تمیزکننده به شمار می رود.
انواع محصولات لکه زدا و چربی زدا در صنعت با استفاده از این اسید آلی تهیه می شوند.
یکی دیگر از موارد کاربردی اسید سولفونیک، استفاده از آن به عنوان روان کننده، امولسیون کننده و مواد افزودنی بازدارنده خوردگی در صنایع می باشد.