زایلین یا دی‌متیل‌بنزن یکی از ترکیبات هیدروکربن آروماتیک است که یک حلقه بنزن با دو گروه متیل در موقعیت‌های مختلف به آن متصل است.
زایلین دارای سه ایزومر اورتو ، پارا و مخلوط زایلین می‌باشد.
زایلین از متیلاسیون بنزن و تولوئن تولید میشود.
گرید تجاری یا آزمایشگاهی آن از 65 -40 درصد مخلوط زایلین و بالای 20 درصد اورتو و پارا زایلین و اتیلن‌بنزن تشکیل شده است که در صنعت منظور از گرید تجاری همان مخلوط زایلین است.
منابع متحرك، انواع سوخت و جايگاههاي عرضه سوخت، آتشسوزي در جنگلها و نشت نفت به اقيانوسها از عوامل انتشار زايلن مي باشند.
تولید زایلین:
در یونانی xylo به معنی چوب است.
زایلین یا دی متیل بنزن یک مخلوط هیدروکربن آروماتیک متشکل از یک حلقه بنزن با دوگروه متیل است که جابجا میشوند.
زایلین محصول مهم پتروشیمیایی است که در اثر کربنه شدن زغال سنگ هنگام ساخت سوخت کک تولیدمیشود.
این ترکیب اولین بار توسط یک شیمیدان فرانسوی به نام آگوست کاهور در سال 1850 به عنوان یکی از اجزای قطران چوب کشف و جداسازی شد.
سالانه چندین میلیون تن زایلین در جهان تولید میشود.
زایلین در اثر متیالسیون بنزن و تولوئن نیز ایجاد می شود.
خصوصیات محصول:
- نام ماده ی شیمیایی: زایلین
- فرمول شیمیایی: C8H10
- دمای ذوب: -۴۸ °C
- دمای جوش: ۱۳۹ °C
- چگالی: در ۶۰ درجه فارنهایت ۰٫۸۶۴
- جرم مولی: ۱۰۶٫۱۶۸ g/mol
- حلالیت در آب: تقریباً غیر قابل حل در آب
- نام های دیگر: دی متیل بنزن، Dimethylbenzene-13، زایلین مخلوط
- گرید محصول : 1. زایلین صنعتی 2. زایلین آزمایشگاهی.
- شکل ظاهری: این ترکیب ، مایع بی رنگ است.
- حالت : مایع
موارد مصرف و کاربرد زایلین:
زايلین يكي از 30 تركيب شيميايي است كه بصورت انبوه توليد ميشود و در صنايع توليد لاستيك، رنگ، چسب، جلادهنده، روان كننده و جوهر، آبكاري، چرم و كاغذ، مواد شوينده و پاك كننده و انواع سوختها از تركيبات زايلن استفاده شده و به عنوان مكمل همراه بنزن به بنزين اضافه ميشود.
در مقادیر کم در سوخت هواپیما، بنزین و دود سیگار کاربرد دارد.
در دندان پزشکی در آزمایشگاه بافت شناسی برای پردازش بافت ، رنگ آمیزی و پوشش لغزش استفاده می شود.
در درمان مجدد ریشه به عنوان حلال توسط گوتا پرکا استفاده می شود.
زایلین به عنوان یک حلال استفاده میشود.
همچنین در جایی که نیاز است خشک کردن کندتر انجام شود زایلین جایگزین خوبی برای تولوئن است.
ايزومرهاي زايلین به عنوان حلال هاي صنعتي و در واكنش هاي سنتزي به عنوان واسطه استفاده ميشوند .
