اصلی ترین عناصر برای تولید کلر ایرانی ، کلر و سدیم هستند .
این عنصر در طبیعت فقط بصورت ترکیب با سایر عناصر و عمدتا” سدیم به شکل نمک طعام (NaCl) و همچنین در کارنالیت و سیلویت یافت میشود.
کلر در فرم عنصری خود (Cl2) تحت شرایط استاندارد، کلرید، اکسیدکننده قوی است که برای سفید سازی پارچه‌ها و بعنوان ضد عفونی کننده رایج در استخرهای شنا برای تمیزی و بهداشت آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پودر کلر یا پرکلرین یا هیپوکلرید کلسیم در تصفیه آب شرب و آب استخرها مورد استفاده دارد .
فرمول شیمیایی پرکلرین Ca(OCl)2 می باشد و در دمای 25 درجه سانتی گراد تحت فشار 7.86 اتمسفر به مایع تبدیل می شود و همچنین در فشار یک اتمسفر در دمای 35- درجه سانتی گراد می توان آن را به مایع تبدیل کرد .
پرکلرین نخستین بار در سال ۱۹۰۸ در شیكاگو به یك سیستم آب همگانی افزوده شد و آن زمان، در از بین بردن بسیاری از بیماری های منتقل شده توسط آب مانند وبا و تب تیفوئید مفید واقع شد.
پرکلرین معمولا در بسته بندی های 30 ، 40 و 45 کیلویی عرضه می گردد و در ایران دو کارخانه نیرو کلر اصفهان و کارخانه کلر پارس تبریز با درصد خلوص 65% آن را تولید میکند.
کلر دو و نیم مرتبه از هوا سنگین تر، دارای بوی بسیار بد و خفه کننده و بسیار سمی است.
کلر در سال ۱۸۹۷ برای اولین بار به منظور ضد عفونی کردن آب آشامیدنی در شهر میدستون به کار رفت.
در سال ۱۹۰۵ ترکیبی از کلر با نام هیپو کلریت به جهت ممانعت از تیفوئید در تصفیه آب استفاده شد.
سال ۱۹۰۶ سالی بود که huston ترکیبات کلردار را برای تصفیه آب آشامیدن کمبریج به مردم پیشنهاد نمودند و طی سال های ۱۹۱۱ تا ۱۹۱۲ دستگاه کلرزن به عنوان عامل مهمی در تصفیه آب محسوب شدند.
سال ۱۹۲۵ بود که در کشور آمریکا کلر و ترکیبات کلر جهت تصفیه آب نقش مهمی یافتند و نزدیک به ۷۵ درصد آب ها با این مواد ضد عفونی شدند که این درصد در سال ۱۹۴۲ به ۸۵ درصد آب ها ارتقا یافت.
انواع کلر:
کلر عمدتاً در سه نوعِ
- کلر جامد (هیپو کلریت کلسیم هیدراته)
- کلـر مـایع (هیپو کلریت سدیم)
- کلر گازی (کپسول کلر)
در بسته بندی های خاصی ارائه می گردد.
کلر جامد بصورت گرانول و به رنگ سفید بوده و بوی کلر به شدت از آن استشمام می شود.
پس از حل نمودن در آب، مقدار کمی از آن ته نشین می گردد.
کلر مایع به رنگ زرد مایل به سبز بوده و با بوی کاملاً مشخص قابل شناسائی است.
گاز کلر در صورت نشت از سیلندر به علت سنگین بودن در سطح زمین می ماند و به تنهائی آتشگیر است.
خواص فیزیکی کلر جامد:
- رنــــگ: سفـــــید
- بـــــو : بوی تند کلر
- حــالت: جامد (گرانول) با دانه بندی 3-0.5 میلی متر
- فرمول شیمیایی : Ca(ClO)2
خواص فیزیکی کلر مایع:
- وزن مخصوص: 1.5 گرم بر سانتی متر مکعب
- حلالیت: در آب خیلی کم است
- حـــالت: مایع (بصورت تحت فشار و دورن سیلندر)
- فرمول شیمیایی کلر مایع Cl2
کاربردهای محصول:
کلر از زمان های قدیم به عنوان رنگ بر و ضدعفونی کننده شناخته شده است.
نقش ضد باکتری و گند زدا و ضد عفونی کننده آب را بر عهده دارد .
جهت مبارزه با انواع بیماری های همچون وبا بکار می رود .
از خصوصیت مهم کلر ازاد این است که علاوه بر ضد عفونی بالا جهت ضد عفونی اولیه ، پایداری شیمیایی جهت باقی ماندن کلر برای جهت ضد عفونی ثانویه را دارد .
پودر کلر یا هیپوکلریت کلسیم نقش مهمی بعنوان یک ضد عفونی کننده قوی در جوامع بشری دارد.
ترکیبات کلر در سفید کننده ها، و مواد شیمیایی ضدعفونی کننده ها نیز کاربرد دارد .
جهت شست شوی میوه ها و سبزیجات بسته بندی و نیز ضد عفونی ظروف آشپزخانه های صنعتی کاربرد دارد .
جهت ضد عفونی فاضلاب بیمارستانها و منازل از پودر کلر ایرانی ۶۵% استفاده گسترده ای میشود .
کلر ایرانی عنصر شیمیایی مهمی در تصفیه آب ، مواد گندزدا در سفید کننده و نیز در گاز خردل می باشد.
بسیاری از قالیشویی ها برای شست و شوی فرش ها از این ماده استفاده میکنند.
یکی دیگر از مصارف کلر برای تصفیه آب استخر های شناست.
